پیشرفت تکنولوژی در صنعت حمل و نقل و لجستیک جادهای بهطور چشمگیری توانسته است کارایی و بهرهوری این حوزه را بهبود بخشد. با ورود فناوریهای نوین مانند سیستمهای مدیریت هوشمند ناوگان، اینترنت اشیا (IoT) و تجزیه و تحلیل داده، شرکتها قادر به بهینهسازی مسیرها، کاهش مصرف سوخت و افزایش دقت در زمانبندیها شدهاند. نوآوریهایی نظیر تریلی های خودران و الکتریکی نیز به کاهش آلودگی زیست محیطی و افزایش ایمنی جادهها کمک کردهاند. همچنین، با توسعه تکنولوژی حمل و نقل براساس تقاضا (حمل و نقل فوری) و بهبود سیستمهای ردیابی بار، ارائه خدمات سریعتر و قابلاعتمادتر به مشتریان فراهم آمده است.
در ادامه این مطلب، ۱۰ تا از مهم ترین نوآوری ها در صنعت حمل و نقل جاده ای شرح داده شده است که هر یک به نوعی سهم موثری در توسعه و بهینه سازی این صنعت داشته اند.
۱) حمل و نقل اشتراکی (Shared Freight)
حمل و نقل اشتراکی روشی است که در آن چندین فرستنده کالا، فضا، مسیر، انبار یا مراکز توزیع به اشتراک گذاشته می شوند .به عبارت سادهتر در این فرایند چندین صاحب بار، به جای استفاده از ناوگان و زیرساختهای جداگانه، از یک سیستم مشترک برای جابجایی کالاهای خود استفاده میکنند.
حمل و نقل اشتراکی با ادغام محمولههای مختلف از فرستندگان گوناگون در یک کامیون یا تریلی، هزینههای حمل و نقل را کاهش و کارایی را افزایش میدهد و همچنین حمل و نقل سریع تر و آسیب کمتری را ارائه خواهد داد. امروزه استارتاپهای متعددی با استفاده از فناوریهایی نظیر الگوریتمهای تطبیق، ردیابی بلادرنگ و قیمتگذاری پویا، در حال توسعه راهکارهای حمل و نقل اشتراکی هستند.
۲) حمل و نقل سبز (Green Trucking)
صنعت کامیونداری یکی از عوامل اصلی انتشار گازهای گلخانهای، بهویژه دیاکسید کربن، می باشد. این صنعت مصرفکننده قابل توجهی از منابع طبیعی میباشد که برای مقابله با این چالشها، حمل و نقل سبز در حال ظهور است. این روش شامل کاهش تأثیر زیست محیطی حمل و نقل کالا، با استفاده از سوختهای جایگزین، کامیونهای برقی، کامیونهای هیبریدی و منابع انرژی تجدیدپذیر می باشد.
حمل-و-نقل-سبز
حمل و نقل سبز، با اتکا به روشهای نوین و پایدار، نقش قابل توجهی در کاهش انتشار گازهای گلخانهای، هزینههای سوخت و آلودگی صوتی ایفا میکند. این رویکرد نوین، ضمن ارتقای کیفیت هوا، به حفظ سلامت عمومی نیز کمک شایانی خواهد کرد.
برخی شرکت ها در راستای بهره مندی از این نوآوری، در حال توسعه فناوریهایی مانند سیستمهای باتری، سلولهای سوختی هیدروژنی، پنلهای خورشیدی و نرم افزارهای لجستیک هوشمند هستند.
۳) مدیریت فاکتور حمل و نقل (Trucking Invoice Management)
سیستمهای مدیریت فاکتور حمل و نقل، برای رفع مشکلات ناشی از روش های سنتی توسعه یافته اند که علاوه بر کند بودن، مستعد خطاهای پرهزینه نیز بودند. این سیستمها تضمینکننده پرداختهای به موقع و دقیق در قبال خدمات ارائه شده هستند. این سیستمها شامل صورت حساب خودکار، حسابرسی و انطباق و پرداختهای دیجیتال برای سادهسازی فرآیند صدور صورتحساب، کاهش خطا و تقلب و بهبود جریان نقدی میشوند.
مدیریت-فاکتور-حمل-و-نقل
شرکتهای نوپا در این صنعت، جهت ارتقاء کارایی و امنیت مدیریت فاکتور حمل و نقل، از هوش مصنوعی (AI)، بلاکچین و رایانش ابری استفاده میکنند. در بازار امروز، داشتن یک سیستم فاکتوردهی نه تنها ضروری است، بلکه یک مزیت رقابتی برای شرکتهای حمل و نقل به حساب میآید.
۴) تحلیل داده در صنعت حمل و نقل (Trucking Analytics)
می توان گفت که صنعت حمل و نقل جاده ای امروزه با چالش های متعددی از جمله مسیرهای ناکارآمد، نیازهای غیرقابل پیش بینی برای تعمیر و نگهداری و بهینه سازی نامناسب بار مواجه است. برای حل این چالشها، از تحلیل دادههای حمل و نقل برای بهبود بخشهای مختلف این صنعت مانند بهینه سازی مسیر، رفتار راننده و استفاده از ظرفیت استاندارد، استفاده می گردد.
با استفاده از فناوریهای پیشرفتهای مانند هوش مصنوعی، یادگیری ماشین، رایانش ابری و اینترنت اشیا، تحلیل دادههای حمل و نقل، به شرکتها این امکان را میدهد تا هزینهها را کاهش و بهرهوری را افزایش دهند، ایمنی را ارتقا بخشند و عملکرد را بهینه کنند.
۵) مدیریت ناوگان (Fleet Management)
مدیریت-ناوگان-حمل-و-نقل
یکی دیگر از چالش هایی که این صنعت با آن مواجه است، کنترل محدود بر عملیات ناوگان می باشد. برای رفع این چالش، مدیریت ناوگان، عملکرد و بازدهی وسایل نقلیه، رفتار رانندگان و سوخت را بهینه میکند. این سیستم با استفاده از ردیابی خودرو و تلماتیک به مدیران ناوگان این امکان را میدهد تا موقعیت، سرعت و وضعیت تریلرهای خود را به صورت real-time (لحظه به لحظه) کنترل کنند.
استارتآپهای متعددی با استفاده از فناوریهایی مانند هوش مصنوعی و رایانش ابری، در حال توسعه راهحلهای مدیریت ناوگان هستند تا کیفیت و قابلیت اطمینان عملیات ناوگان را ارتقا دهند.
۶) تریلرهای خودران (Autonomous Trucks)
جهت کنترل چالش های مربوط به رانندگان، نگرانیهای ایمنی و هزینههای بالای عملیاتی در حمل و نقل جادهای، تریلرهای خودران، که با نام تریلرهای بدون سرنشین نیز شناخته میشوند، در حال توسعه هستند. این تریلرها بدون دخالت انسان کار میکنند و از حسگرها، دوربینها، رادار و هوش مصنوعی برای مسیریابی در جادهها و اجتناب از موانع استفاده میکنند.
نوآوری-در-صنعت-حمل-و-نقل-جاده-ای-۲۰۲۴
چندین شرکت نوپا در حال توسعه و آزمایش راهکارهای مرتبط به این حوزه برای پیمایش انواع مسیرها و شرایط آب و هوایی هستند که از سیستمهای نظارت لحظهای در صورت نیاز استفاده میکنند. با پیشرفت این فناوری در صنعت حمل و نقل، در آینده شاهد یک تحول چشمگیر در این صنعت خواهیم بود که تغییرات قابل توجهی را در قوانین راهنمایی و رانندگی ایجاد خواهد کرد.
۷) فناوری “آخرین کیلومتر” (Last-mile Transportation)
در مدیریت زنجیره تامین و برنامه ریزی حمل و نقل، “آخرین مایل” یا “آخرین کیلومتر” به آخرین مرحله سفر اشاره دارد که شامل جابجایی مسافر و کالا از مبدا به مقصد نهایی است. به عبارتی دیگر “آخرین کیلومتر” به چالش های لجستیکی در آخرین مرحله حمل محصولات از مبدا به مقصد نهایی اشاره دارد.
در حین حمل و نقل کالا به مقصد، تریلرها با چالشهای متعددی مانند ترافیک جادهای، در دسترس نبودن مشتری و خطاهای تحویل روبرو هستند. برای مقابله با این چالشها، بسیاری از شرکتهای حمل و نقل در حال استفاده از روشهای ردیابی لحظهای و فناوریهای ارتباطی هستند.
۸) حمل و نقل فوری (On-Demand Trucking)
حمل و نقل تقاضامحور یا “حمل و نقل فوری” ، یک مدل حمل و نقل کالا است که در آن فرستندگان میتوانند از طریق پلتفرمهای دیجیتال یا برنامههای تلفن همراه، درخواست حمل و نقل و زمانبندی تحویل کالا را ثبت کنند. این رویکرد به فرستندگان این اجازه را میدهد تا به طور مستقیم با شرکتهای حمل و نقل یا رانندگان تریلی، برای هماهنگی ارتباط برقرار کنند.
حمل-و-نقل-فوری
بسیاری از تریلرهای موجود در جاده، خالی از بار یا کم بار از مسیر خود بر می گردند، که این امر منجر به افزایش هزینه ها و آلایندگی می شود. روش حمل و نقل فوری، با ارائه قیمت های لحظه ای در زمان واقعی و ظرفیت انعطاف پذیر برای فرستندگان و رانندگان، این چالش را تا حد زیادی حل می کند.
این نوع حمل و نقل، باعث کاهش هزینههای عملیاتی و افزایش رضایت مشتری میشود. همچنین علاوه بر اینکه، برای حملکنندگان، انتخابی راحت است، فرصتی را برای شرکتهای حمل و نقل فراهم میکند تا ظرفیت بار خود را بهتر کنترل کرده و مسیرهای خود را بهتر برنامهریزی کنند.
۹) مکانیزم رباتی (Robotization)
سیستم رباتیک در صنعت حمل و نقل، از خطرات ایمنی ناشی از خستگی و محدودیت های بهره وری جلوگیری می کند. این فناوری باعث سرعت بخشیدن، امنیت بیشتر و کارآمدی عملیات حمل و نقل می گردد.
سیستمهای خودکار بارگیری و تخلیه، به طور قابل توجهی زمان و نیروی کار لازم برای جابجایی کالا بین تریلی ها و انبارها را کاهش میدهند. به کمک این فناوری، وسایل نقلیه خودکار و هدایت شده، بدون نیاز به دخالت انسان در محیطهای مختلف حرکت کرده و به راحتی کالاها و محصولات مختلف را جا به جا می کنند. به عبارتی مکانیزم رباتیک، وظایف اداری را ساده تر کرده و گردش کارها را بهینه تر می کند.
۱۰) حسگرها (Sensors)
در راستای جلوگیری از مشکلات تعمیر و نگهداری تریلرها، نقصهای مکانیکی، ایمنسازی بار و پیشگیری از سرقت خودرو، از سنسورها به طور گستردهای استفاده میشود. می توان گفت که فناوری حسگرها، ایمنی، کارایی و عملکرد را به طور قابل توجهی ارتقا میدهد.
نقش-سنسورها-در-تریلی-ها
یکی از حسگرهای رایج که در حمل و نقل با تریلی استفاده می شود، سیستم نظارت بر فشار باد لاستیک است. این سیستم، فشار هوا و دمای هر لاستیک را کنترل می کند و در صورت بروز هر گونه مشکلی به راننده هشدار می دهد. یک حسگر مهم دیگر، حسگر دما است که دمای محیط و بار را رصد میکند و از گرم شدن بیش از حد یا یخ زدن جلوگیری میکند.
صنعت حمل و نقل جاده ای، در مسیر تحول و دگرگونی
صنعت حمل و نقل جادهای، که رگ حیاتی اقتصاد جهانی را تشکیل میدهد، در آستانه تحولی عظیم قرار گرفته است. پیشرفتهای چشمگیر در فناوری، نوآوریهای خلاقانه و نیاز روزافزون به راهحلهای پایدار، این صنعت را به سوی مسیری جدید و هیجانانگیز هدایت میکنند.
در این مسیر، شاهد دگرگونیهای بنیادی در ابعاد مختلف این صنعت خواهیم بود. از ظهور وسایل نقلیه خودران و سیستمهای حمل و نقل هوشمند گرفته تا استفاده گسترده از هوش مصنوعی و تجزیه و تحلیل دادهها، همه چیز دست به دست هم دادهاند تا آیندهای کارآمدتر، ایمنتر و سازگارتر با محیط زیست را برای این صنعت رقم بزنند.
منبع: ماموت